Interview met Els

Foto Symposium stichting hoogbegaafd april 2024

Wanneer hoorde jij voor het eerst over hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid?

Over hoogsensitiviteit hoorde ik voor het eerst in 2007. Op dat moment was dit fenomeen in Nederland nog vrij onbekend. Ik kwam erachter dat het juist dit temperament was waardoor er andere behoeften in mij leefden. Het begrip ‘hoogbegaafdheid’  was al veel eerder in mijn leven voorbij gekomen. Ik kon me er alleen nog niet helemaal in vinden omdat het naar mijn mening incompleet was. Het betrof vooral een cognitief fenomeen, hetgeen geassocieerd werd met hoge prestaties. Ik zie dat er bij veel mensen met hoogbegaafd temperament (zo noem ik het liever) aanleg is om goed te kunnen presteren. 

Maar de hoogsensitiviteit moet zeker ook een plaats krijgen anders vormt dit al snel een blokkade vanwege over- en onderprikkeling. Ik zie dat er veel overlap is, alleen zie ik ook dat niet iedereen die hoogsensitief is ook over extra ontwikkelingspotentieel beschikt. Er bestaan dus gradaties in hoogsensitiviteit. Bij degenen waar hier veel sprake van is, is er in feite een dubbele hindernis op gemiddelde plekken en bestaan er andere behoeften. Bijvoorbeeld om dieper na te denken over de betekenis van het leven en daarover te filosoferen, spirituele ontwikkeling en de behoefte om te willen weten waarom iets moet. Ze doen niet graag klakkeloos iets na. Verder bestaat er een behoefte aan creatieve uitingsvormen en verbinding met gelijkgestemden. Daarbij is er ook meer behoefte aan rust en aan tijd om iets ‘in te laten dammen’, vanwege de diepere verwerking.

Wat herkende je van jezelf in de uitleg over deze termen?

Qua hoogbegaafdheid dat ik dingen direct kon zonder te hoeven oefenen. Tegelijkertijd kreeg ik het inzicht dat oefenen voor mij niet werkte. Mijn hersenen werken door middel van ‘puzzeldenken’ en ‘inzichten’. Ik zie snel verbanden en meestal wil ik graag ‘het naadje van de kous’ weten. Ik leer ook ‘top-down’ dat is van geheel naar delen. Toen ik dit eenmaal wist van mezelf, ging het studeren mij veel gemakkelijker af.

De studie psychologie heb ik op deze manier geheel zelfstandig gedaan. Ik ben wel een high sensation seeker qua hoogsensitiviteit, maar deze extra prikkel zoek ik liever op door middel van ‘kennis opdoen’ en ‘willen weten’, dan bijvoorbeeld bungeejumpen. Kennis opdoen kan door; lezen, cursussen en lezingen volgen, ontmoetingen en ellenlange gesprekken met gelijkgestemden, introspectie en onderzoek. In kan heel lang doorgaan met een project als ik in ‘the flow’ zit. Zoals bijvoorbeeld wanneer ik een schilderij maak of wanneer het gezellig is met mensen onderling.

Hoe belangrijk is het dat het tijdig (h)erkend wordt?

Er zijn teveel hoogsensitieve mensen met extra ontwikkelingspotentieel die een misdiagnose krijgen, of die depressief zijn vanwege ‘burn-out’ maar ook vanwege ‘bore-out’. Dit is een ernstig gevolg van de prestatiemaatschappij. Deze mensen zijn net als ieder ander mens van waarde maar ze hebben andere behoeften. Wanneer deze behoeften niet vervuld worden dan kunnen ze ernstig beschadigd raken met alle nare gevolgen van dien. Wanneer de behoeften wél vervuld worden, dan kunnen ze van grote waarde zijn voor anderen én de samenleving. Sommigen dienen eerst de grote waarde voor zichzelf te gaan zien. Dat is het startpunt voor wat een hoogsensitieve wil en kan bijdragen. Vaak hebben ze overigens een realistisch zelfbeeld.

Wat is er denk jij nodig om als kind of volwassene vanuit je hart te kunnen leven?

Ieder mens, volwassene zowel als kind, heeft het nodig dat het zich kan ontwikkelen. Hiervoor zijn basiswaarden nodig zoals een passende omgeving en voldoende financiële middelen. Wanneer hieraan is voldaan ligt de weg naar een menswaardig bestaan open zonder afbreuk te doen aan de eigenheid van een persoon.
Mensen dienen hierbij te leren over zichzelf en zichzelf in samenhang met de omgeving. Wie zijn zij en wat hebben zij zichzelf en/of hun omgeving te bieden? Kortom, kennis, voldoende middelen en een passende omgeving waar de persoon in kwestie zich veilig voelt. In aanloop naar de ontwikkeling die de mensheid doormaakt zou er geleerd mogen worden over spiritualiteit en psychologie, door degenen die dit aankunnen. Het schijnt mij toe dat veel hoogsensitieve mensen behoefte hebben aan kennis en ontwikkeling op deze vlakken.

Je schreef een boek, kun je hier iets over vertellen?

Het boek dat ik schreef heet ‘Hoogbegaafd temperament herkennen, signaleren en begrijpen vanuit hoogsensitiviteit’. Deze benaming heb ik gebruikt omdat de begrippen onderling veel overlap kúnnen vertonen. In het boek heb ik diverse begrippen naast elkaar uitgelegd, met onderliggende bronnen van Webb (misdiagnoses bij hoogbegaafden), Aron (pionier op het gebied van hoogsensitiviteit), adviesverslagen uit mijn praktijk en interviews met ouders van hoogsensitieve en/of hoogbegaafde kinderen.

Wat wil je mensen meegeven?

Het hart is het belangrijkste onderdeel van het lichaam. Wanneer wij naar ons hart luisteren dan hebben wij Goud in handen. Zelf deed ik dit altijd al zoveel mogelijk maar kwam hierbij ook uitdagingen tegen. Uitdagingen zijn kansen om te groeien, dat is mijn visie. Mijn missie komt tot uiting in mijn werk.

Interview door Jet Rood (2020)